Koszty pracownicze stanowią istotną część firmowych wydatków. Nic dziwnego, że w momencie poszukiwania oszczędności wielu szefów decyduje się przyjrzeć kosztom pracy. Niektórzy decydują się nawet na redukcję etatów i wypowiedzenia umów z tytułu „restrukturyzacji zatrudnienia w firmie”. Takie sformułowanie stosowane nieadekwatnie do sytuacji może jednak przysporzyć wiele problemów. Na czym dokładnie polega restrukturyzacja zatrudnienia? Jak przeprowadzić ten proces?
1. Restrukturyzacja – jak poprawić funkcjonowanie przedsiębiorstwa?
2. Kiedy należy przystąpić do restrukturyzacji zatrudnienia?
3. Restrukturyzacja zatrudnienia – co to oznacza dla pracownika?
Przepisy polskiego prawa pozwalają wyodrębnić dwa rodzaje restrukturyzacji. Pierwszym jest restrukturyzacja ścisła, obejmująca cztery typy postępowań uregulowanych Prawem restrukturyzacyjnym. Drugi przypadek to różnego typu działania mające na celu poprawę funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Restrukturyzacja – jak poprawić funkcjonowanie przedsiębiorstwa?
Restrukturyzacja zatrudnienia to mechanizm uznawany za jeden z najskuteczniejszych sposobów na optymalizację procesów i działania firmy. Prawidłowo wdrożony z jednej strony pozwala na znaczne oszczędności, z drugiej – na efektywniejsze wykorzystanie dostępnych zasobów ludzkich.
Mimo że, mówiąc o procesie restrukturyzacji zatrudnienia, wiele osób skupia się na kwestii zwolnień grupowych i indywidualnych, nie jest to wcale jedyna możliwość. Restrukturyzacja obejmuje szereg działań, spośród których najważniejsze są:
- redukcja zatrudnienia,
- wręczenie pracownikom wypowiedzeń zmieniających,
- modyfikacja form zatrudnienia,
- outsourcing – korzystanie z zasobów zewnętrznych w zatrudnieniu,
- pozyskanie nowych pracowników.
Jak widać, restrukturyzację zatrudnienia zawsze przeprowadza się w kontekście sytuacji konkretnej firmy i nigdy nie oznacza ona wyłącznie prostej procedury zwolnień grupowych lub indywidualnych. Co więcej, zbyt pochopne rozwiązywanie umów z przyczyn niedotyczących pracowników może zaburzyć przebieg procesów, a nierzadko nawet uniemożliwić firmie wyjście z kryzysu.
Kiedy należy przystąpić do restrukturyzacji zatrudnienia?
Warto jednak mieć świadomość, kiedy restrukturyzacja zatrudnienia jest wskazana. Istnieje kilka takich sytuacji – poniżej znajduje się kilka przykładów.
- Spadek obrotów i przestój ekonomiczny
Spadek obrotów i – co za tym idzie – przychodów firmy stanowi podstawę do wprowadzenia przestoju ekonomicznego lub obniżenia pracownikom wymiaru czasu pracy. Wielu pracodawców decyduje się przeprowadzić restrukturyzację zatrudnienia i skorzystać z dostępnego na szczególnych zasadach rozwiązywania umów.
- Reorganizacja firmy
Jeśli po stronie pracodawcy pojawia się chęć poważnych zmian organizacyjnych, na przykład modyfikacji w strukturze lub likwidacji niektórych działów, również warto przyjrzeć się dotychczasowej polityce zatrudnienia.
- Zmiana obszaru działalności firmy
Jeśli firma zaczyna działać w innym obszarze, także pociąga to za sobą konieczność zmian personalnych.
Restrukturyzacja zatrudnienia – co oznacza dla pracownika?
Restrukturyzacja zatrudnienia może oznaczać zwolnienia grupowe lub indywidualnie wręczane wypowiedzenia, jednak wcale nie jest to powiązanie oczywiste. Sam proces restrukturyzacyjny stanowi podstawę redukcji etatów jedynie w obrębie procedur uregulowanych Prawem restrukturyzacyjnym. Najdalej idące skutki pociąga otwarcie postępowania sanacyjnego – wówczas dostępne są możliwości:
- skrócenia okresu wypowiedzenia,
- rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem, któremu brakuje mniej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego,
- rozwiązania stosunku pracy w okresie urlopu wychowawczego.
Nie można natomiast nadużywać restrukturyzacji czy likwidacji stanowiska pracy jako przyczyny wypowiedzenia. Można zakwestionować ją w sądzie jako nieprawdziwą.